Archiwum
i Muzeum Archidiecezjalne
w
Białymstoku
zaprasza
na
wernisaż wystawy
500
lat
parafii
Świętej Trójcy
w
Turośni Kościelnej
wystawa
czynna październik - grudzień 2016
wernisaż
wystawy 12 października 2016 r., o godz. 1630
w
siedzibie Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnego
w
Białymstoku
ul.
Warszawska 48
Parafia
zawdzięcza powstanie właścicielowi dóbr turośniańskich,
sędziemu ziemskiemu bielskiemu, Jerzemu Raczce Puczyckiemu. W 1515
r. wraz z żoną i synami ufundował w Turośni parafię i pierwszy,
drewniany kościół pod wezwaniem Trzech Króli, św. Anny i
Dziesięciu Tysięcy Żołnierzy. Świątynia spłonęła w 1638 r.
Wkrótce odbudowana, służyła wiernym do początków XVIII
stulecia. Ówczesnymi kolatorami kościoła była rodzina Zaleskich.
W 1723 r. Jan, chorąży nurski i starosta suraski, zbudował nową
drewnianą świątynię. Dopiero ten kościół otrzymał wezwanie
Świętej Trójcy, które nosi do dnia dzisiejszego. W wielkim
ołtarzu zawieszono obraz Świętej Trójcy pędzla Szymona
Czechowicza, a od 1749 r. w parafii rozpoczęło działalność
bractwo poświęcone Trójcy Przenajświętszej.
W
latach 1778-1783 obecny kościół barokowy zbudował starosta
borecki, Wiktoryn Zaleski. W listopadzie 1783 r. proboszcz, ks. Piotr
Paweł Wyszyński poświęcił go z upoważnienia bp. Ignacego Jakuba
Massalskiego. Pod koniec XVIII w. w skład parafii wchodziły: wieś
i dwór Turośń Kościelna, dwór i folwark w Buzunach, wieś i dwór
Dołki, Dobrzywoda, Stoczek, Kowale, Turośń Dolna, Iwanówka,
Juraszki i Szeronosy. W 1809 r. z parafii suraskiej przeszły do
Turośni kolejne miejscowości: Rostołty, Simuny, Hołówki Małe i
Wielkie, Pomigacze, Drozdy, Czaczki Małe i Wielkie, Chodory oraz
Borowskie Gziki. W latach 1790-1815 proboszczem turośniańskim był
ks. Ignacy Rakowski, pierwszy archidiakon białostocki (1808-1815).
Inną wyróżniającą się postacią był ks. proboszcz Klemens
Morawski, aresztowany przez władze carskie za wspieranie Powstania
Styczniowego. Zbyt małe wnętrze kościoła parafialnego powiększono
już w połowie XIX w., wybijając ścianę dzielącą nawę i
kruchtę. Rozbudowa okazała się niewystarczająca. W latach
1879-1882 proboszcz, ks. Adolf Korkuć powiększył kościół
parafialny o dwie nawy boczne, kruchtę oraz drewnianą wieżę.
W
1932 r. wnętrze kościoła odremontowano, wykonano polichromię w
prezbiterium oraz pozłocono i posrebrzono elementy wyposażenia.
Wiązało się to z przygotowaniem świątyni do konsekracji, której
dokonał abp Romuald Jałbrzykowski 30 sierpnia 1933 r. Miało to
miejsce za czasów ks. proboszcza Józefa Wołejki, jednego z
najdłużej posługujących kapłanów w parafii Turośń Kościelna
(1921-1969).
Od
1991 r. proboszcz, ks. Eugeniusz Bida, prowadził kompleksowe prace
remontowe i konserwatorskie we wnętrzu kościoła, dzięki którym
m.in. przywrócono pierwotną formę ołtarzom. Podczas prac w 1992
r. w posadzce pod ołtarzem nawy bocznej odkryto marmurowe epitafium
Przecława Monwida Irzykowicza (zm. 1616). W 1995 r. świątynia wraz
z dzwonnicą i cmentarzem przykościelnym została wpisana do
rejestru zabytków.
